I wreszcie nadszedł. Jeden z najpiękniejszych miesięcy w roku. Maj pozostanie z nami jeszcze przez chwilę, więc cieszmy się  wiosenną pogodą, która stanowi zapowiedź czerwcowych, bardzo już letnich, dni.
Dla nas, Polaków, maj jest miesiącem niezwykle bliskim także z innych powodów, przypomina nam bowiem o ważnych dla Polski wydarzeniach, w tym o ustanowieniu Konstytucji 3 Maja, która została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jej złotej wolności.

Aby zrozumieć, dlaczego wspomniana Konstytucja była tak istotna dla naszego kraju, cofnijmy się do XVII wieku, kiedy to państwo polskie było silne i potężne. Niestety, w tym okresie Polska miała  wielu wrogów, z którymi prowadziła liczne wojny. Odnieśliśmy wiele zwycięstw, wiele też ponieśliśmy klęsk. Ostatecznie pokonaliśmy wrogów, jednak utraciliśmy część ziem i staliśmy się państwem dużo słabszym, podczas gdy sąsiadujące z nami: Rosja, Austria i Prusy były mocarstwami, co wykorzystały, dokonując w 1772 roku pierwszego rozbioru Polski, czyli zaboru Polsce części jej ziem. Sytuacja, w jakiej znalazło się państwo polskie, była bardzo ciężka, krajowi groził całkowity upadek.

Nadzieje na zmiany w kraju zrodziły się wraz z panowaniem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Objął on władzę w Polsce w 1764 roku.  Za jego też panowania, w 1788 roku, rozpoczęły się obrady sejmu, który pracował do 1792 roku i przeszedł do historii pod nazwą Sejmu Wielkiego. Na sejmie tym podjęto próbę ratowania państwa polskiego poprzez liczne reformy. Uwieńczeniem tych prac było uchwalenie Konstytucji 3 Maja, co było wyrazem miłości i troski o losy Ojczyzny tej części społeczeństwa polskiego, dla którego słowa Bóg, Honor, Ojczyzna były słowami, które wypełniała głęboka treść.

Postępowa w każdym wymiarze Konstytucja wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty, stawiała zniewolonych poprzez pańszczyznę chłopów pod ochroną państwa, znosiła liberum veto, które przed jej przyjęciem pozostawiało sejm na łasce każdego posła mogącego unieważnić podejmowane przez sejm uchwały bez konieczności tłumaczenia się przed kimkolwiek.

Konstytucja 3 Maja wprowadzała podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Wprowadzała zasadę dziedziczenia tronu, a król pełnił władzę zgodnie z konstytucją. Ogólna przysięga i nabożeństwo dziękczynne odbyło się w katedrze św. Jana.

Sejmowy manifest stwierdzał: „Ojczyzna nasza jest już ocalona. Swobody nasze zabezpieczone. Jesteśmy odtąd narodem wolnym i niepodległym. Opadły pęta niewoli i nierządu”.

„Konstytucja 3 Maja swoje nowatorskie rozwiązania prawno-ustrojowe proklamowała W Imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego. Dla przyszłych pokoleń była ona znakiem nowego początku, co wbrew przeciwnościom miał wieść ku odmianie, ku wzrostowi, ku nadziei, ku naprawie sumień…”.

Jest wiele pieśni które przywołują  pamięcią wydarzenia związane z powstaniem Konstytucji. Przypomnijmy chociażby fragment patriotycznej pieśni pt. „Witaj, majowa jutrzenko”, która jest pamiątką ustanowienia Konstytucji 3 Maja.

Witaj majowa jutrzenko,
Świeć naszej polskiej krainie,
Uczcimy ciebie piosenką,
Która w całej Polsce słynie

Z kolei „Polonez Trzeciego Maja” stanowi  wyraz  głębokiej wiary w to, że prawa Konstytucji na trwałe zmienią życie narodu zjednoczonego we wszystkich stanach ze swoim królem.

Zgoda Sejmu to sprawiła
Że nam wolność przywróciła
Wiwat! Krzyczcie wszystkie stany
Niechaj żyje Król kochany!

Dumą może napawać fakt, że nasi przodkowie w swej mądrości stworzyli pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną, spisaną konstytucję. Dowodzi ona słuszności słów Ignacego Krasickiego, że wartość ojczyzny odczuwają „tylko umysły poczciwe”. Ci, którzy takich umysłów się obawiali, zakazywali obchodów tego święta. Czynili więc to zaborcy, później podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej hitlerowcy i sowieci, w końcu władze komunistyczne. W roku 1981 ponownie świętowaliśmy uchwalenie majowej konstytucji”.

Każdego roku, także dzisiaj, wspominamy te wydarzenia i jednocześnie cieszmy się majem, który „mając” łąki, sprawia, że przyroda w tym miesiącu występuje w pełnej krasie.

Wiesława Szubarga