W dniach 24.09-01.10.2023 r. pani Dyrektor Alicja Trybus, pani wicedyrektor Beata Buchwald wraz z ośmioma nauczycielkami ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Mosinie wzięły udział w mobilności edukacyjnej organizowanej w ramach programu Erasmus +. Grupa nauczycieli odwiedziła hiszpańskie szkoły w Alicante, położonym na wybrzeżu Costa Blanca nad Morzem Śródziemnym. Celem wyjazdu było poszerzenie kompetencji interkulturowych i wiedzy na temat systemów edukacji w krajach europejskich, zwiększenie umiejętności efektywnej komunikacji w języku angielskim oraz zdobycie podstawowej wiedzy z zakresu języka hiszpańskiego. Uczestniczki pogłębiały także swoją wiedzę i umiejętności z zakresu nowoczesnych metod nauczania, rozwiązań metodycznych, także w zakresie stosowania IT w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Program pobytu został tak zaplanowany, by nauczyciele mieli możliwość poznania założeń i koncepcji systemu edukacji w Hiszpanii, obserwowali sposoby pracy w hiszpańskich szkołach oraz odkrywali hiszpańską kulturę i historię. Na miejscu grupą opiekowała się nasza rodaczka – Pani Edyta – przedstawicielka Universal Mobility.
W hiszpańskich szkołach.

Podczas tygodniowego pobytu w słonecznym Alicante grupa nauczycielek odwiedziła trzy szkoły: El Colegio Ceu Jesus Maria, Centre de Turisme Alacant oraz publiczną szkołę Leonardo da Vinci. W El Colegio Ceu Jesus Maria. Dyrektor Pablo S. Diat Tente przybliżył nam system szkolnictwa. W Hiszpanii obowiązkiem szkolnym objęte są dzieci i młodzież w wieku od 6 do 16 lat. Podzielony jest on na pięć etapów: przedszkole (educación infantil), szkoła podstawowa (educación), szkoła średnia (educación secundaria obligatoria), szkoła średnia II stopnia (bachillerato), szkoła wyższa. Edukację w przedszkolu dzieci mogą rozpocząć już w wieku trzech lat, ale nie jest ona obowiązkowa. Do El Colegio Ceu Jesus Maria uczęszczają już trzylatkowie i przygotowywani są, podobnie jak w Polsce, do nauki w szkole. Na tym etapie dzieci uczą się czytania i pisania, są zapoznawane z językiem angielskim oraz technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. Następnie uczą się w szkole podstawowej w trzech dwuletnich cyklach: od 6 do 8 roku życia, od 8 do 10 roku życia, od 10 do 12 roku życia. W planie zajęć szkoły podstawowej uczniowie zdobywają wiedzę m.in. z literatury i języka hiszpańskiego, matematyki, przedmiotów społecznych, przyrodniczych, edukacji społecznej, języka angielskiego oraz języka regionalnego – w Alicante języka walenckiego. Dużym zaskoczeniem były dla nas dwie informacje: promocja do następnej klasy następuje automatycznie wewnątrz każdego cyklu szkoły podstawowej, oczywiście pod warunkiem, że uczeń spełni wymagania programowe określone na dany rok, a na zakończenie roku szkolnego w podstawówce uczniowie nie otrzymują świadectwa! Dostają je dopiero po ukończeniu wszystkich etapów nauczania obowiązkowego. Po ukończeniu szkoły podstawowej mogą rozpocząć naukę w czteroletniej szkole średniej I stopnia. Również w tej szkole nauka podzielona jest na dwa cykle: od 12 do 14 roku życia oraz od 14 do 16 roku życia. Większość przedmiotów jest obowiązkową kontynuacją przedmiotów ze szkoły podstawowej, jednak licealiści w ciągu czterech lat nauki muszą wybrać kilka przedmiotów fakultatywnych m.in. muzykę sztuki wizualne, informatykę, fizykę i chemię, łacinę, technikę, geologię i biologię lub drugi język obcy. Nauczyciel pracuje z takimi uczniami w indywidualny sposób, na zajęciach może być nawet jeden uczeń! Szesnastolatkowie mogą kontynuować naukę szkole średniej II stopnia lub szkole zawodowej. Szkoła średnia II stopnia umożliwia otrzymanie świadectwa bachillerato (odpowiednik polskiej matury). Uzyskanie bachillerato nie gwarantuje jednak wstępu na studia. Hiszpańscy uczniowie muszą jeszcze zdać egzaminy na wybrane przez siebie uczelnie.

Praca z dziećmi na zajęciach lekcyjnych w El Colegio Ceu Jesus Maria jest bardzo podobna do lekcji w polskiej szkole. Nauczyciele uczą w znany nam, tradycyjny sposób korzystając z podręczników, tworzą sytuacje problemowe, przy projektach wdrażają do samodzielności, wykorzystują możliwości pracy przy tablicach multimedialnych. Hiszpańskie dzieciaki korzystają z tych, samych programów i gier multimedialnych co polscy uczniowie! Podczas obserwacji lekcji, przy porównywaniu metod nauczania nie było większych zaskoczeń. Zamarzyłyśmy jednak o tym, by w sali lekcyjnej było dwóch nauczycieli prowadzących zajęcia, a na przerwę nie wyrywał nas sygnał głośnego dzwonka, ale dźwięki łagodnej muzyki. Kadrze i uczniom szkoły pozazdrościliśmy zaplecza w postaci pięknej, teatralnej auli oraz doskonale zaplanowanego, rozległego kompleksu sportowego.

Centre de Turisme Alacant to druga szkoła, którą odwiedziliśmy. Jest ona odpowiednikiem naszej szkoły branżowej i przygotowuje uczniów do pracy w szeroko pojętych usługach turystycznych m.in. w takich zawodach jak piekarz, kelner, cukiernik, znawca wina, koneser wody. Uczniowie są przyjmowani do szkoły po rozmowie wstępnej, nie jest tu wymagane świadectwo ukończenia wcześniejszej szkoły, do nauki mogą zgłosić się także dorośli z całego świata. Zaplecze szkoły i sposób prowadzenia zajęć zrobił na nas ogromne wrażenie. Wszystkie pomieszczenia są wyposażone w profesjonalne sprzęty, szkoła posiada także aulę, gdzie w tajniki mistrzowskiej kuchni wprowadzają uczniów cenieni na świecie kucharze. Nauka polega tylko na praktycznym szkoleniu. Uczeń może skorzystać z trzystopniowych kursów. Podczas obserwacji warsztatów wypieku chleba okazało się, że jedna z uczennic jest Polką. Wybrała naukę w tej szkole ze względu na bardzo wysoki poziom nauczania i gwarancję znalezienia pracy w rejonach turystycznych Costa Blanca.

Ostatnią szkołą, w której obserwowaliśmy pracę hiszpańskich nauczycieli, była państwowa szkoła średnia Leonardo da Vinci. Szkoła pracuje w systemie zmianowym. Zajęcia dla młodszych dzieci odbywają się od rana a dla starszych po południu. Uczą się w niej uczniowie wieku od 12 do 17 lat. Przysposabia wszystkich uczniów do pracy, można w niej także zdać egzamin bachillerato i starać się o przyjęcie na studia. W zajęciach biorą udział również uczniowie głuchoniemi, których wspiera nauczyciel posługujący się językiem migowym. 75% uczniów w tej szkole stanowią dzieci imigrantów z różnych krajów. Wielokulturowość jest potężnym wyzwaniem. Z jednej strony to ogromna szansa edukacyjna – to wybrzmiewało w rozmowach z nauczycielami, którą wykorzystuje się podczas nauki i przy projektach. Z drugiej, to wyzwanie wychowawcze i ogromna zindywidualizowana praca z wieloma uczniami potrzebującymi wsparcia w dostosowaniu się do zasad szkolnych i interakcji rówieśniczych. Żeby temu sprostać w szkole zatrudnia się specjalną grupę nauczycieli, której zadaniem jest praca z uczniami potrzebującymi wsparcia w codziennym funkcjonowaniu społecznym. W tej szkole rozmowa o sposobach pracy w szkolnym środowisku wielokulturowym, dzielenie się doświadczeniami było dla nas i hiszpańskich nauczycieli niezwykle cennym doświadczeniem.

A po szkole…
Mobilność w programie Erasmus + to także aktywności przeznaczone na poznawanie historii i kultury regionu, w którym przebywają uczestnicy. Alicante jest niezwykłym miejscem, i choć turystów niekoniecznie przyciąga do tego miejsca bogata historia a cudowne słońce, piaszczyste plaże, ciepłe morze i nadmorski klimat, to my podczas zwiedzania miasta i jego okolic z radością chłonęłyśmy informacje o bogatej i burzliwej przeszłości stolicy Wspólnoty Walenckiej.

Podczas zwiedzania historycznego centrum miasta, dowiedziałyśmy się, że pierwsze ślady obecności człowieka w tym miejscu datowane są na trzecie tysiąclecie przed naszą erą. Miasto powstawało u podnóża i na zboczu góry Benacantil, gdzie obecnie znajduje się Castillo de Santa Bárbara (Zamek św. Barbary). Odwiedziny w zamku były okazją do pogłębienia wiedzy o historii Alicante oraz udziału w lekcji języka hiszpańskiego. Okazało się, że nauka hiszpańskich zwrotów i słówek w cieniu starych zamkowych murów może być autentyczną przyjemnością! Podczas pobytu miałyśmy również okazję poznać urokliwe miasteczko Villajoyosa, zwiedzić fabrykę czekolady Valor oraz ekspozycją w Museo de Fogueres, nawiązującą do słynnej lokalnej tradycji ognisk świętojańskich. W ramach nabywania kompetencji interkulturowych popłynęłyśmy na Tabarcę, jedyną zamieszkaną wyspą niewielkiego archipelagu, złożonego z kilkunastu skalistych wysepek, na której w przeszłości chronili się piraci. Dziś jest miejsce zamieszkiwane przez sześćdziesięciu stałych mieszkańców oraz rezerwat morski. Na Tabarce, której długość nie przekracza 1800 m, a maksymalna szerokość wynosi 380 m, nie ma samochodów, jedyne pojazdy stanowią wózki widłowe służące do przewożenia towarów. W sezonie codziennie wyspę odwiedza trzy tysiące turystów, którzy uczą się tu szacunku dla bogactwa naturalnego tego niezwykle urokliwego miejsca. Nasza zetknięcie z Hiszpanią nie byłoby pełne, gdybyśmy nie miały okazji zachwycić się smakami Alicante. Była więc paella, słynne churros, czyli ciasteczka w postaci smażonych w tłuszczu „pręcików” z parzonego ciasta maczane w gorącej czekoladzie, ryby, kalmary, ośmiornice, owoce morza, gazpacho i horchata de chufa – napój chłodzący, wytwarzany z cibory jadalnej. Była też kąpiel w Morzu Śródziemnym, spacer po lśniącym piasku nadmorskim i chwila na relaks w gorącym słońcu Hiszpanii.

Na zakończenie pobytu w hiszpańskich szkołach wszystkie uczestniczki programu Erasmus+ otrzymały certyfikaty. Ale to nie one są największą wartością pobytu w Alicante. Przywiozłyśmy z Hiszpanii sporo spostrzeżeń i pomysłów na wzbogacenie pracy z naszymi uczniami, podzielimy się nimi z koleżeństwem i będziemy wykorzystywać w codzienności naszej szkoły.
Czas pożegnać wspomnienia z hiszpańskiego Alicante, a więc: „¡que vaya bien!” Hasta pronto!

Anna Chilczuk-Bech